Het woordpakket oefenen
Het spelling doorschuifdictee! Wat zou ik dat vroeger graag gespeeld hebben. Zelf kan ik nog heel goed herinneren, dat ik als kind op de basisschool het woordpakket moest oefenen. Het woordpakket stond dan op het bord en dat moest dan, meerdere keren per week, foutloos overgeschreven worden. Wat vond ik dat verschrikkelijk!
Het overschrijven moest in stilte gebeuren (dat was al niet echt mijn kwaliteit) en foutloos. De gemaakte fouten moesten dan 5x, als je gematst werd, of 10 x overgeschreven worden. Desalniettemin, motiveerde mij dat onvoldoende om het foutloos te doen. Sterker nog, mijn hekel werd alleen maar groter!
Nú zou ik, mijn leerkracht van toen, gevraagd hebben of het ook niet anders kon. Maar toen behoorde dat ‘niet echt’ tot de mogelijkheden. Het heeft er wel voor gezorgd dat ik mij nu hard wil maken, dat wel écht anders kan (of moet…).
Doel en middel
Het doel is duidelijk! Je wilt kinderen het woordpakket laten oefenen met het doel dat wanneer de kinderen de woorden vaak voorbij zien komen en opschrijven, zij deze beter kunnen onthouden. Afhankelijk van het soort woord; klankwoord, weetwoord of regelwoord gebaseerd op het toepassen van de juiste regels. Dat het hierbij helpend is dát kinderen deze woorden met regelmaat oefenen, staat niet ter discussie. Het middel / de manier waarop wat mij betreft wel!
Wie er blij wordt van rijen woordjes (foutloos) overschrijven in een schrijft, mag zich bij mij melden. Ik ken namelijk nog niemand en ben dan ook reuze benieuwd wie hier wel blij van wordt. En toch wordt het nog op héél veel plekken op deze manier gewerkt.
Hoe dan wel?
Ik hoor je denken, hoe dan wel? Probeer het leuk te maken! “Wat is dat nou voor onzin dat tegenwoordig alles LEUK gemaakt moet worden?” Ik hoor en lees het nog wel eens. Natuurlijk hoeft niet alles ‘leuk’ gemaakt worden, maar waarom zou je het saai maken? Wat is de meerwaarde daarvan? Ik begrijp heel goed dat het leven niet altijd leuk is en dat bepaalde dingen nu eenmaal moeten. Maar ‘moet’ het, of vinden we het zo het gemakkelijkst? Wat is de toegevoegde waarde in het leven van het foutloos kunnen overschrijven van ‘random’ woorden in stilte? En als je dan een fout maakt, dat je dat woord dan 5 of 10 keer moet overschrijven zodat je die fout niet nog eens maakt….
Ik speel hier natuurlijk de advocaat van de duivel, maar het is goed om je eens af te vragen of wat je doet, echt goed is of dat je dit doet om dat anderen het doen / je het altijd zo gedaan hebt.
In sommige beroepen kan het belangrijk zijn om woorden foutloos in de computer te zetten, maak er dan een computertaak van! Dan heeft het nog een functie (in het leven). Een andere manier is om het spelvorm of beweging te gieten.
Hier volgt spelling doorschuifdictee. Een bewegende én spelende werkvorm waarbij je een woordpakket nodig hebt en voor elke leerling een stuk stoepkrijt.
Hoe werkt het spelling doorschuifdictee?
Laat de kinderen in cirkel staan, waarbij ze in elk geval enkele stappen bij elkaar vandaan staan . Op de plek waar ze staan, zetten ze een kruisje en schrijven daar hun naam bij (plaatje 1 en 2).
Het doorschuifdictee gaat beginnen! Je leest het eerste woord op (plaatje 3) en alle kinderen schrijven het op de plaats waar zij staan op (plaatje 3).
Wanneer de kinderen klaar zijn met schrijven, loop je een rondje om te kijken welke kinderen het goed geschreven hebben (plaatje 4). Op plaatje 4 zie aan de ovalen welke kinderen het goed hebben (open ovalen) en welke kinderen het niet juist hebben geschreven (gekleurde ovalen).
De kinderen die het correct hebben (a, c, e en g) mogen naar het volgende kruisje. Is het woord niet goed geschreven (b, d en f), dan blijft het kind staan. Het kan dus gebeuren dat er meerdere kinderen bij één kruisje staan (plaatje 5). (Ja, nu kunnen ze bij elkaar kijken, máár ze zijn wél bezig om het correct op te schrijven! En hoe fijn is dat de minder goede speller zo misschien ook een paar stappen verder komt. Het leermoment is er niet minder om!)
Het ‘spel’ is klaar wanneer een kind weer terug is bij zijn eigen kruisje en naam, na een vooraf afgesproken aantal woorden of het aantal vooraf afgesproken ‘stappen’ gemaakt heeft.
Variaties op het spelling doorschuifdictee
Zoals bij eigenlijk elk spel, kun je hierbij ook variëren in ‘regels’:
o Laat kinderen de taak van ‘leerkracht’ overnemen. Kritisch kijken is een belangrijk onderdeel bij spelling en wordt hiermee goed geoefend.
o Een fout woord is een kruisje terug (dit zou ik alleen bij kinderen inzetten die gelijkwaardig aan elkaar zijn qua niveau en behoren tot de goede spellers).
o Speel het spel in meerdere groepen, gebaseerd op niveau. Je kunt hierbij werken met binnenringen en buitenringen (met een tussenring?). De betere spellers spelen de buitenring met meer ‘stations’ die zij moeten paseren, de mindere spellers de binnenring (met minder stappen zodat zij sneller rond zijn).
o Geef de minder goede spellers makkelijkere woorden en de goede spellers moeilijkere woorden.
o Uiteraard kun je dit ook met andere vakken doen.
o Je kunt deze werkvorm ook nog uitbouwen met bewegingen / houdingen.
Belangrijk om in de gaten te houden
Misschien denk je nu wel,
je zal maar het kind zijn dat niet goed kan spellen…. en zo in volle openbaarheid de hele tijd op dezelfde plek moet staan. Wat een verschrikkelijk spel is dit dan.
Dit spel kan en moet voor alle kinderen leuk zijn om te spelen. Als leerkracht kun je je eigen klas het beste inschatten. Heerst er een goed pedagogisch klimaat en weet jij als leerkracht (al dan niet met bovengenoemde suggesties) hoe je een minder goede speller ook tot zijn of haar recht kunt laten komen, dan kun je dit, ook met minder goede spellers echt prima spelen. Twijfel je, speel het dan niet? Het is niet de bedoeling dat kinderen door het spelen van een spel, een rotgevoel krijgen.
Benieuwd naar andere vormen om een woordpakket op een ‘leuke’ manier te oefenen? Houd dan de website en onze socials in de gaten!