Werkvorm bewegend leren spelling; rol de bal

Het maken van de opdrachten in een werkboekje is niet voor alle kinderen een grote uitdaging. Toch wil je als leerkracht graag, dat kinderen tijdens de spellingsles, woordjes oefenen. Zo hoop je dat kinderen nadenken over spellingscategorieën, hoe ze deze schrijven en dat ze woorden juist inprenten. Maar dit doel bereik je meestal niet als de betrokkenheid laag is. De kinderen maken de oefeningen gewoon (en hopen op hun beurt weer op weinig fouten) en denken daar het liefst zo weinig mogelijk over na…. En dan is er déze werkvorm; Rol de bal!

De voorbereiding

Verdeel de kinderen in minimaal 2 en maximaal 6 groepen. Elke groep krijgt een bal en een spellingscategorie (ik gebruik hiervoor de spellingdobbelstenen van Powerspel). Kaartjes met woorden per spellingscategorie vind je hier, maar deze kun je ook gemakkelijk zelf maken met de woorden uit het woordpakket dat hoort bij de methode die je gebruikt (zie tips).

Hang minimaal voor elke speler 1 kaartje op aan een waslijn. Heb je 5 groepen van 8 kinderen dan hang je minimaal 8 woorden van 5 verschillende spellingscategorieën op.

De kinderen gaan achter elkaar staan met de benen wijd open. De afstand tussen de kinderen is zo dat zij elkaar nog net kunnen aanraken. Alle kinderen kijken dezelfde kant op. Het voorste kind van elke rij heeft de bal. 

Hoe werkt Rol de bal?

Op het teken van de leerkracht rolt het eerste kind de bal tussen de gespreide benen van de kinderen in zijn / haar rij door naar achteren. ‘Ontsnapt’ de bal, dan wordt deze, vanaf het punt dat de bal ontsnapte, opnieuw naar achteren gerold. Het achterste kind pakt de bal en zoekt een woord binnen de categorie die zijn / haar groep heeft gehad. Het kind haalt het woord van de lijn en loopt naar de eerste plek in de rij. Dit kind rolt nu de bal naar achteren enzovoort. Elk kind haalt (minimaal) een kaartje van de lijn. Dan worden de woorden foutloos opgeschreven. Elk kind schrijft alle woorden op! Laat de kinderen uit het team elkaar ook helpen. Dit stimuleert het kritisch kijken en de samenwerkingsvaardigheid.

Einde van het spel

Hebben alle kinderen uit het team, alle woorden foutloos opgeschreven? Dan gaan zij op de grond zitten (of een ander afgesproken teken). Daarna worden de woorden worden gecontroleerd, het liefst door de andere teams (dit ter bevording van het kritisch kijken). Daarna kun je het spel opnieuw spelen waarbij de spellingscategorie een groep doorschuift.

Voordelen van ‘Rol de bal’

Het spel ‘Rol de bal’ kent nogal wat voordelen.

• Er komen veel woorden aan bod.
• De woorden worden geoefend binnen een spellingscategorie. Het is voor kinderen daarom dus duidelijk dat het allemaal woorden zijn die je op ‘eenzelfde’ manier schrijft.
• De kinderen zijn in beweging.
• De kinderen schrijven de woorden allemaal op.
• Speel het spel buiten en de kinderen krijgen zuurstofrijke lucht binnen, wat een positief effect op de hersenen heeft.
• Door het kruisen van de (horizontale) middellijn worden verbindingen gebouwd in de hersenen.
• Het geeft afwisseling aan de les, waardoor kinderen beter te motiveren zijn.
• De kinderen zijn betrokken.
• Feedback op het gemaakte werk vindt direct plaats, waardoor het veel effectiever is voor kinderen. (zie www.expertisecentrum-dyslexie.nl)
• Aan het einde van de les heeft de leerkracht geen nakijkwerk meer.

Variatiemogelijkheden

Je kunt de kinderen, na het opschrijven van de woorden, eerst nog eens een rondje met de bal laten rollen. Omdat er meer tijd nodig is, is er ook meer ruimte om een gemaakt foutje weer te kunnen compenseren.

Gebruik je de kaartjes met spellingwoorden op deze site voor ‘Rol de bal’? De sterren in de rechterbovenhoek staan voor het niveau. Eén ster is een gemakkelijk woord, vijf sterren is een lastig woord.

Wil je het moeilijker maken? Denk dan eens aan een tennisbal in plaats van een normale bal of laat de kinderen wat verder uit elkaar staan.

Tips

Heb je geen waslijn die je kunt spannen op het plein? Gebruik dan houten plankjes met daarop een plastic (insteek)hoesje. Dit is een ideale oplossing om kaartjes lang mooi te houden, zonder dat ze wegwaaien en het bespaart ook nog eens veel tijd, omdat je ze niet hoeft te lamineren.

Vinden de kinderen het lastig om het gehaalde kaartje vast te houden tijdens de oefening? Dan kun je ook gebruik maken van een hesje met daarop een plastic insteekhoesje. Het kind kan het kaartje in de insteekhoes van het hesje steken en verder spelen. (Maak je gebruik van de plankjes, dan heb je dit ‘probleem’ al opgelost.)

Wil je graag de woorden uit je eigen woordpakket gebruiken? Laat de kinderen uit je groep deze dan typen. Mooie oefening voor de kinderen (die veel leuker is dan de woordjes in het werkboek) en tijdsbesparend voor de leerkracht.

Speel je dit spel nadat de kinderen het woordpakket al flink geoefend hebben, probeer het dan eens te spelen zonder de kaartjes. Weten de kinderen inmiddels uit het hoofd welke woorden bij welke categorie horen? Dit is tenslotte wat we willen bereiken met het inoefenen van de woorden uit het woordpakket en het spelen van een spel kan voor kinderen een erg goede motivator zijn om de woorden goed te oefenen!